Ο πρωινός καφές σας μπορεί να «αποδυναμώνει» τα αντιβιοτικά

Ο πρωινός καφές σας μπορεί να «αποδυναμώνει» τα αντιβιοτικά

Συστατικά της καθημερινής διατροφής μας – συμπεριλαμβανομένης της καφεΐνης – μπορούν να «θρέφουν» την ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα αντιβιοτικά. Αυτό έδειξε μια νέα μελέτη ερευνητών από τα Πανεπιστήμια του Τίμπινγκεν και του Βίρτσμπουργκ στη Γερμανία. Οι ερευνητές ανακάλυψαν, όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό «PLΟS Biology», ότι βακτήρια όπως το Escherichia coli (E. coli) «ενορχηστρώνουν» πολύπλοκες ρυθμιστικές διεργασίες προκειμένου να αντιδράσουν σε χημικά ερεθίσματα από το περιβάλλον τους, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών.

«Σάρωση» 94 διαφορετικών ουσιών

Η επικεφαλής της μελέτης, καθηγήτρια Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν, Άνα Ρίτα Μπροτσάντο και οι συνεργάτες της «σάρωσαν» 94 διαφορετικές ουσίες – συμπεριλαμβανομένων αντιβιοτικών, άλλων συνταγογραφούμενων φαρμάκων και συστατικών τροφίμων – προκειμένου να ανακαλύψουν πώς επηρεάζουν την έκφραση γονιδίων-«κλειδιών», καθώς και πρωτεϊνών – μεταφορέων του βακτηρίου E. Coli. Οι πρωτεΐνες-μεταφορείς λειτουργούν ως πόροι, αλλά και αντλίες στον βακτηριακό φάκελο και ελέγχουν ποιες ουσίες εισέρχονται και εξέρχονται από τα βακτηριακά κύτταρα. Απαιτείται πολύ καλή ισορροπία αυτού του μηχανισμού, προκειμένου το βακτήριο να επιβιώσει.

Η αλυσιδωτή αντίδραση και η ανταγωνιστική αλληλεπίδραση

«Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι ορισμένες ουσίες μπορούν να επηρεάσουν σε ήπιο βαθμό, αλλά συστηματικά, τη γονιδιακή ρύθμιση στα βακτήρια», ανέφερε ο υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν, Κριστόφ Μπίνσφελντ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης. Σύμφωνα με τα ευρήματα, ουσίες που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας και οι οποίες δεν έχουν άμεση αντιμικροβιακή επίδραση – όπως για παράδειγμα τα ροφήματα με καφεΐνη – μπορούν να επηρεάσουν ορισμένα ρυθμιστικά γονίδια, τα οποία ελέγχουν τις πρωτεΐνες-μεταφορείς, με αποτέλεσμα να αλλάζει το τι εισέρχεται και εξέρχεται από τα βακτήρια.

«Η καφεΐνη πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση γεγονότων, που ξεκινούν με το ρυθμιστικό γονίδιο Rob και συνεχίζουν με την αλλαγή ορισμένων πρωτεϊνών-μεταφορέων του E.coli – όλη αυτή η διαδικασία οδηγεί τελικά σε μειωμένη πρόσληψη από το βακτήριο αντιβιοτικών, όπως η σιπροφλοξασίνη», εξήγησε η καθηγήτρια Μπροτσάντο. Το αποτέλεσμα, με απλά λόγια, είναι ότι η καφεΐνη αποδυναμώνει τη δράση του αντιβιοτικού, ένα φαινόμενο που οι ερευνητές περιγράφουν ως «ανταγωνιστική αλληλεπίδραση».

Ίδια περιβαλλοντικά ερεθίσματα, διαφορετικές αντιδράσεις

Πάντως, η μείωση της δράσης ορισμένων αντιβιοτικών δεν εντοπίστηκε σε ό,τι αφορούσε ένα άλλο παθογόνο, συγγενές του E. Coli, τη Salmonella enterica. Αυτό, κατά τους επιστήμονες, δείχνει πως ακόμη και σε ό,τι αφορά παρόμοια είδη βακτηρίων, τα ίδια περιβαλλοντικά ερεθίσματα μπορεί να οδηγήσουν σε διαφορετικές αντιδράσεις.

Προς μελλοντικές θεραπευτικές παρεμβάσεις

Η νέα μελέτη συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση της αποκαλούμενης «χαμηλού επιπέδου» ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά, η οποία δε συνδέεται με τα κλασικά γονίδια ανθεκτικότητας, αλλά με τη γονιδιακή ρύθμιση και τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα. Τα ευρήματα μπορούν να ανοίξουν τον δρόμο για νέες μελλοντικές θεραπευτικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα αφορούν για παράδειγμα το ποιες ουσίες θα μπορεί να λαμβάνει κάποιος όταν βρίσκεται σε θεραπεία με αντιβιοτικά και σε τι ποσότητες.