Καρχαρίες στο δάσος: Τα φλοιοφάγα έντομα επιτίθενται στα εξασθενημένα έλατα της Ελλάδας

Καρχαρίες στο δάσος

Σαν… καρχαρίες που μυρίζουν αίμα στο νερό, έτσι δρουν τα φλοιοφάγα έντομα στα ελληνικά δάση: εντοπίζουν το εξασθενημένο δέντρο και ξεκινούν την επίθεση. Με αυτή την παραστατική εικόνα περιγράφει το φαινόμενο της προσβολής, κυρίως των ελάτων που ξεδιπλώνεται σε Πελοπόννησο και Ήπειρο, ο Διευθυντής Ερευνών (Ερευνητής Βαθμίδας Α’) στο αντικείμενο της Δασικής Εντομολογίας, Δημήτρης Αβτζής, ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΛΓΟ Δήμητρα.

Έλατα υπό κατάρρευση

Η ορατή εκδήλωση του προβλήματος χρονολογείται στα τελευταία δύο χρόνια, με αύξηση σε προσβολές κυρίως ελάτων. Όμως, όπως επισημαίνει ο ερευνητής, «τα φλοιοφάγα έντομα δρουν για καιρό σιωπηλά. Όταν εμφανιστούν τα πρώτα νεκρά δέντρα, έχει ήδη γίνει ζημιά».

Το προφίλ του εχθρού

Τα φλοιοφάγα έντομα, σκαθάρια της υποοικογένειας Scolytinae, δρουν σχεδόν «επιχειρησιακά». Εντοπίζουν τα εξασθενημένα δέντρα, καθοδηγούμενα από χημικά ίχνη, και ξεκινούν την προσβολή. «Όταν ένα δέντρο καταληφθεί, προχωρούν στα γειτονικά διασπείροντας την καταστροφή», τονίζει.

Όταν το δέντρο “φωνάζει” για βοήθεια

Λέγοντας ότι τα έντομα δεν επιτίθενται στα υγιή δέντρα, τουλάχιστον όχι αρχικά, ο ίδιος εξηγεί ότι στοχεύουν εκείνα που έχουν ήδη εξασθενήσει. Όταν όμως οι πληθυσμοί τους αυξηθούν πέρα από ένα πληθυσμιακό «σκαλοπάτι» τότε ακόμα και δέντρα με μικρή μόνο εξασθένηση μπορεί να νεκρωθούν.

Το έλατο: «καλομαθημένο» και…ευάλωτο

Τα ελληνικά έλατα, σημειώνει ο ερευνητής, δεν έχουν τις ίδιες αντοχές με άλλα είδη, όπως τα πεύκα. Είναι δέντρα που ευδοκιμούν σε βαθιά, δροσερά, πλούσια εδάφη κι όχι σε φτωχά και ξηρά, όπου επιβιώνει το πεύκο.

Το πρόβλημα δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό

Η επιστημονική κοινότητα που ασχολείται με τα φλοιοφάγα έντομα έχει εντοπίσει ότι στην Ιταλία, στην Ισπανία και στην Τουρκία παρατηρούνται παρόμοιες καταστάσεις σε δασικά είδη.

Τι πρέπει να γίνει

Η διαχείριση των δασών πρέπει να επανασχεδιαστεί, με βάση τα νέα δεδομένα. Η πρόληψη και η παρακολούθηση πρέπει να γίνουν κεντρικά εργαλεία.