Δυναμική είσοδος των ΗΠΑ στα ελληνικά logistics

Το ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον για τον κλάδο των logistics στην Ελλάδα δεν είναι μια υπόθεση στη σφαίρα της διερεύνησης, αλλά βρίσκεται στο επίκεντρο των σχεδιασμών των ΗΠΑ. Η πρόσφατη επιστολή Letter of Intent της αμερικανικής κρατικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (Development Finance Corporation – DFC) προς την Goldair Cargo, του κ. Καλλίνικου Καλλίνικου, για την αξιοποίηση του πρώην Στρατοπέδου Γκόνου στη Θεσσαλονίκη επιβεβαιώνει την πρόθεση των ΗΠΑ να τοποθετηθούν δυναμικά στον χάρτη των κρίσιμων εμπορευματικών υποδομών της χώρας.

Το έργο θεωρείται στρατηγικής σημασίας, καθώς η εγγύτητά του με το λιμάνι του ΟΛΘ μπορεί να καταστήσει τη Θεσσαλονίκη εναλλακτική πύλη εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά, με έμφαση στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και στη διακίνηση φορτίων προς τα Βαλκάνια.

Το Γκόνου ως εφαλτήριο

Το project στο πρώην Στρατόπεδο Γκόνου, ιδιοκτησίας της ΓΑΙΑΟΣΕ, βρίσκεται στο στάδιο του ανταγωνιστικού διαλόγου και έχει προσελκύσει ισχυρούς ελληνικούς ομίλους. Leader στο σχήμα είναι η Goldair Cargo, η οποία έχει ενώσει δυνάμεις με την Aktor ελέγχοντας το 80% της κοινοπραξίας, ενώ στο επενδυτικό σχήμα συμμετέχει και ο όμιλος Φουρλή.

Η συνεργασία αυτή δημιουργεί ένα σχήμα με πείρα τόσο στη διαχείριση logistics όσο και στην ανάπτυξη υποδομών μεγάλης κλίμακας. Ο προτιμητέος επενδυτής θα αναλάβει για τουλάχιστον 30 έτη τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τη συντήρηση και εκμετάλλευση του επιχειρηματικού πάρκου, συνολικής έκτασης 672 στρεμμάτων και προϋπολογισμού περίπου 260 εκατ. ευρώ.

Η σημασία του έργου δεν περιορίζεται στην ελληνική αγορά. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες το Γκόνου εντάσσεται σε έναν ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό: να αναπτυχθεί ένα παράλληλο σύστημα logistics που θα λειτουργεί ως αντίβαρο στον κινεζικό και ρωσικό έλεγχο βασικών ελληνικών λιμένων.

Οι κινήσεις της DFC

Το αμερικανικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα δεν ξεκίνησε τώρα. Το 2023 η DFC απέστειλε επιστολή πρόθεσης χρηματοδότησης προς τον κ. Βασίλη Μαγκλάρα, διευθυντή Στρατηγικών Επενδύσεων της Goldair για το project του Βόλου. Το 2024 ακολούθησε νέα επιστολή για τη χρηματοδότηση του Θριάσιου Εμπορευματικού Κέντρου, η κατασκευή του οποίου αναμένεται να ξεκινήσει εντός του έτους με προτιμητέο ανάδοχο την ΤΕΚΑΛ. Η DFC επιβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται για αποσπασματικές κινήσεις αλλά για συνεκτική στρατηγική με ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις.

Το Υπερταμείο

Την ευθύνη για την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου καθώς και ενός ακόμη έργου στο Επιχειρηματικό Πάρκο της Φυλής, το οποίο επίσης έχει τραβήξει το ενδιαφέρον του ομίλου Goldair και άλλων ισχυρών επενδυτών χωρίς όμως την εμπλοκή της DFC, έχει η Μονάδα Ωρίμανσης Στρατηγικών Επενδύσεων (PPF) του Υπερταμείου.

Ο διαγωνισμός για τη Φυλή αφορά την αξιοποίηση μιας έκτασης 412 στρεμμάτων, προσελκύοντας το ενδιαφέρον, μεταξύ άλλων, ενός κοινού σχήματος υπό την Αegean Oil, συμφερόντων Δ. Μελισσανίδη, την Goldair Cargo και την Aktor.

Οι πιέσεις για τον Βόλο

Αρμόδιες πηγές τονίζουν ότι οι Αμερικανοί έχουν εντείνει τις επαφές τους με την Αθήνα, υποστηρίζοντας ότι για την DFC δεν έχει κλείσει ούτε το κεφάλαιο για τον λιμένα Βόλου. Ο διαγωνισμός για την παραχώρησή του είχε κατακυρωθεί στον ΟΛΘ με προσφορά 51 εκατ. ευρώ, αλλά τον Φεβρουάριο του 2025 το Υπερταμείο ανακοίνωσε την ακύρωσή του επικαλούμενο τις ζημιές που προκάλεσε η κακοκαιρία «Daniel» και την ανάγκη διορθωτικών έργων που θα αναβαθμίσουν το λιμάνι.

Στελέχη της αγοράς σχολιάζουν ότι η ακύρωση αποτέλεσε πολιτική απόφαση, καθώς η ουσία είναι ότι ο Βόλος θεωρείται πλέον πιο πολύτιμος κόμβος απ’ ό,τι εκτιμήθηκε στην πρώτη αποτίμηση. Οι Αμερικανοί, μέσω DFC, πιέζουν ανοιχτά για την επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, θεωρώντας το λιμάνι κομβικής σημασίας για τη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού άξονα μεταφορών στην Κεντρική Ελλάδα.

Το Θριάσιο στο επίκεντρο

Εξίσου καθοριστική είναι η εμπλοκή της DFC στο Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, το οποίο εξελίσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα της ελληνικής εφοδιαστικής αλυσίδας. Το έργο, προϋπολογισμού περίπου 300 εκατ. ευρώ, έχει περάσει από αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, αλλά πλέον βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης του χρηματοδοτικού σχήματος ώστε να ξεκινήσει εντός του έτους.

Προτιμητέος επενδυτής είναι κοινοπραξία με επικεφαλής την Goldair, με τη συμμετοχή της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ και τη στήριξη της DFC.

Η γεωπολιτική διάσταση

Γίνεται αντιληπτό ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ στις υποδομές logistics στη χώρα μας δεν είναι μόνο οικονομική. Ο κλάδος έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο εργαλείο γεωπολιτικής ισχύος. Η Κίνα, με τον έλεγχο του λιμένα Πειραιά μέσω της COSCO, χρησιμοποιεί την εφοδιαστική της αλυσίδα για να ενισχύει την παρουσία της στην Ευρώπη. Επίσης η Ρωσία, μέσω της συμμετοχής συμφερόντων της στον ΟΛΘ, παραμένει παρούσα στη Βόρεια Ελλάδα.

Η Ελλάδα συνεπώς βρίσκεται σε ιδιότυπη ανισορροπία: τα δύο μεγαλύτερα λιμάνια της ελέγχονται από ανταγωνιστικά προς τη Δύση συμφέροντα. Σε αυτό το πλαίσιο, η δημιουργία νέων logistics hubs με αμερικανική υποστήριξη θεωρείται απαραίτητη για την αποκατάσταση της ισορροπίας.

Το ενδιαφέρον της DFC, η συνεργασία με την Goldair και τους Έλληνες εταίρους της, καθώς και οι πιέσεις για τον Βόλο αποκαλύπτουν μια συνολική αμερικανική στρατηγική που ξεπερνά τα όρια της επιχειρηματικότητας. Η Αθήνα καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε αντικρουόμενα συμφέροντα, αλλά ταυτόχρονα έχει την ευκαιρία να αναβαθμίσει τη θέση της στον διεθνή χάρτη logistics.